Trong tháng 1/2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 774,3 triệu USD, tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này được xem là khả quan, nhất là khi Tết Nguyên đán diễn ra vào cuối tháng 1, ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động xuất khẩu.
Tôm – Giá phục hồi tại Mỹ và EU nhưng có nguy cơ giảm ở Trung Quốc
Tôm tiếp tục là mặt hàng có mức tăng trưởng cao nhất trong tháng đầu năm 2025, với kim ngạch xuất khẩu đạt 300 triệu USD, chiếm 39% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản. Theo báo cáo từ Rabobank, ngành công nghiệp tôm toàn cầu đang trong giai đoạn cân bằng lại khi các nước sản xuất giảm tốc độ tăng trưởng sản lượng nhằm điều chỉnh cung cầu. Điều này dự báo sẽ giúp giá tôm dần phục hồi trong nửa đầu năm 2025, đặc biệt khi nhu cầu tại Mỹ và EU gia tăng.
Tuy nhiên, tình hình tiêu thụ tôm tại Trung Quốc lại không mấy khả quan. Tầng lớp trung lưu đang thay đổi thói quen chi tiêu, trong khi áp lực thu nhập gia tăng khiến nhu cầu tiêu thụ tôm trắng sụt giảm, đặc biệt tại các thành phố lớn. Bên cạnh đó, sự cạnh tranh từ các sản phẩm thủy sản có giá thành thấp hơn và sự ưu tiên dành cho các thực phẩm khác có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu tôm sang thị trường này trong thời gian tới.
Cá tra – Đối mặt với thách thức về nguồn cung và thuế quan
Mặc dù giá cá tra tăng do nguồn cung khan hiếm, ngành cá tra Việt Nam vẫn gặp nhiều khó khăn trong tháng đầu năm 2025. Dù nhu cầu tại Trung Quốc và EU duy trì ổn định, việc thiếu hụt cá giống cùng những biến động về thuế quan – đặc biệt là các chính sách áp thuế chống bán phá giá – có thể tác động tiêu cực đến tốc độ tăng trưởng xuất khẩu cá tra trong năm nay.
Sự khan hiếm nguyên liệu cùng những thay đổi trong chính sách thuế quan có thể tạo ra môi trường kinh doanh đầy thách thức cho ngành cá tra. Dù giá trị xuất khẩu có thể tăng trong ngắn hạn, về lâu dài, ngành cá tra sẽ cần có chiến lược điều chỉnh linh hoạt để thích ứng với biến động thị trường.
Cá ngừ – Cơ hội đến từ thay đổi chính sách thuế và đổi mới sản xuất
Tháng 1/2025, xuất khẩu cá ngừ giảm 17,7%. Tuy nhiên, với nhu cầu ổn định từ Mỹ và EU, ngành này vẫn có cơ hội phục hồi trong thời gian tới. Đặc biệt, những thay đổi trong chính sách thuế quan tại các thị trường lớn, điển hình là Mỹ, có thể giúp sản phẩm cá ngừ Việt Nam cạnh tranh tốt hơn so với các nguồn cung khác.
Dù vậy, ngành cá ngừ vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết. Ngư dân cần được khuyến khích tuân thủ các quy định pháp luật, bao gồm IUU, đồng thời tăng cường đầu tư để mở rộng hoạt động khai thác xa bờ. Đối với doanh nghiệp, việc rà soát và tối ưu hóa quy trình cấp giấy S/C, C/C là rất quan trọng nhằm giảm thiểu các vướng mắc trong thời gian qua. Bên cạnh đó, ngành cá ngừ cần tập trung phát triển sản xuất bền vững và nâng cao chất lượng sản phẩm để mở rộng thị trường quốc tế.
Thị trường xuất khẩu có sự phân hóa rõ rệt
Thị trường xuất khẩu của Việt Nam ghi nhận sự chênh lệch đáng kể về xu hướng tiêu thụ. Trong khi Trung Quốc và Hồng Kông tăng trưởng mạnh với mức tăng 64,9%, thị trường Mỹ và EU lại suy giảm, lần lượt giảm 16% và 17,6%.
Sự sụt giảm tiêu thụ tại Mỹ phần lớn là do chính sách thuế mới của Tổng thống Donald Trump đối với thủy sản nhập khẩu, gây ảnh hưởng đến xuất khẩu tôm và cá hồi Việt Nam. Dẫu vậy, nhu cầu đối với các sản phẩm thủy sản tiện lợi như tôm đông lạnh có thể giúp giảm nhẹ mức suy giảm này.
Trong khi đó, thị trường ASEAN tăng trưởng ổn định ở mức 10,5%, cho thấy tiềm năng phát triển đáng kể trong khu vực Đông Nam Á. Các thị trường Trung Đông và các khu vực khác có xu hướng giảm tiêu thụ, đòi hỏi doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam cần có chiến lược linh hoạt hơn để thích ứng với những thay đổi này.
Dự báo triển vọng năm 2025
Dự kiến, năm 2025 sẽ là một năm đầy biến động với ngành thủy sản toàn cầu. Sự thay đổi trong xu hướng tiêu dùng, các chính sách thuế quan mới và biến động cung cầu sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Đặc biệt, sự sụt giảm nhu cầu tại các thị trường trọng điểm như Trung Quốc và Mỹ sẽ đặt ra nhiều thách thức đối với các sản phẩm chủ lực như tôm, cá tra và cá ngừ.
Tuy nhiên, nhờ vào sự gia tăng nhu cầu từ ASEAN và những chính sách hỗ trợ từ các quốc gia lớn, ngành thủy sản Việt Nam vẫn có thể duy trì đà tăng trưởng trong năm nay. Việc phát triển sản phẩm giá trị gia tăng, cải thiện chất lượng sản phẩm và tìm kiếm thị trường mới sẽ là yếu tố quan trọng giúp ngành này tiếp tục phát triển bền vững trong tương lai.
Nguồn: VASEP
