Các thị trường xuất khẩu chủ lực như Trung Quốc, Mỹ, Đài Loan siết chặt quy định đối với rau quả nhập khẩu, trong khi Ấn Độ nối lại hoạt động xuất khẩu gạo. Những yếu tố này tạo ra không ít khó khăn cho ngành nông thủy sản Việt Nam trong năm 2025.
Ngành nông sản Việt Nam đang đứng trước hàng loạt rào cản mới khi các nước nhập khẩu áp dụng các tiêu chuẩn kiểm dịch nghiêm ngặt hơn. Điều này gây nhiều trở ngại cho doanh nghiệp và nông dân trong nước, đặc biệt là với mặt hàng sầu riêng – một trong những sản phẩm xuất khẩu chủ lực.
Ngay từ đầu năm, Trung Quốc – thị trường tiêu thụ chính của sầu riêng Việt Nam – đã áp dụng yêu cầu kiểm dịch đối với hóa chất vàng O, bên cạnh giấy kiểm định Cadimi đã có trước đó. Xuất phát từ việc phát hiện dư lượng vàng O trong các lô hàng từ Thái Lan, quy định này đã khiến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn.
Ông Đoàn Văn Vẹn, Tổng giám đốc Công ty TNHH Anh Thư Đăk Lăk, cho biết công ty ông đã buộc phải đưa trở lại 10 container sầu riêng, tương đương 170 tấn, do không đáp ứng tiêu chuẩn kiểm dịch của Trung Quốc. Điều này đã kéo giá sầu riêng trong nước giảm mạnh, từ mức 230.000 đồng/kg trong mùa trái vụ năm ngoái xuống chỉ còn khoảng 90.000 đồng/kg.
“Theo tôi, đây là lần đầu tiên giá sầu riêng trái vụ giảm sâu đến vậy kể từ khi chúng tôi bắt đầu xuất khẩu chính ngạch,” ông Thành, một thương lái miền Tây, chia sẻ.

Không chỉ sầu riêng, các mặt hàng nông sản khác cũng gặp khó khăn đáng kể. Xuất khẩu rau quả trong tháng 1 năm nay chỉ đạt khoảng 417 triệu USD, giảm 11,3% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc Mỹ, EU và Đài Loan kiểm soát chặt dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Đồng thời, Trung Quốc cũng tăng cường các biện pháp kiểm dịch, khiến nhu cầu nhập khẩu giảm, tác động tiêu cực đến ngành rau quả. Thêm vào đó, tình trạng gián đoạn chuỗi logistics cùng chi phí vận chuyển gia tăng đã gây ra nhiều trở ngại cho doanh nghiệp trong việc hoàn thành các đơn hàng đúng thời hạn.
Không chỉ rau quả, ngành gạo Việt Nam cũng gặp phải những thách thức lớn. Philippines và Indonesia hiện có lượng tồn kho cao, trong khi Ấn Độ nối lại xuất khẩu gạo, tạo sức ép lớn lên giá gạo Việt Nam. Điều này khiến giá gạo xuất khẩu giảm xuống gần 400 USD/tấn – mức thấp nhất trong 5 năm qua.
Theo một giám đốc công ty xuất khẩu gạo tại An Giang, doanh nghiệp đang gặp khó trong việc thu mua lúa từ nông dân do giá giảm mạnh. “Hiện nay, giá lúa tại Tiền Giang chỉ dao động từ 6.300-6.700 đồng/kg, giảm tới 30-40% so với mức đỉnh cao nhất,” ông cho biết.

Ngành thủy sản cũng không ngoại lệ, khi các quy định khắt khe hơn về an toàn thực phẩm và chống đánh bắt bất hợp pháp từ Mỹ và EU buộc doanh nghiệp phải đầu tư cải tiến công nghệ và quy trình sản xuất để đáp ứng tiêu chuẩn. Tuy nhiên, một giám đốc doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản tại An Giang lại nhận định đây là cơ hội để mở rộng thị trường.
“Theo tôi, nhu cầu nhập khẩu thủy sản từ các nền kinh tế lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản đang dần hồi phục, trong khi các thị trường mới nổi như châu Phi và Trung Đông có tiềm năng rất lớn,” vị giám đốc này chia sẻ.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cũng kỳ vọng kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2025 có thể đạt 11 tỷ USD, nhờ các chính sách ưu đãi thuế từ Mỹ. Việc Mỹ áp thuế nhập khẩu từ 60-100% đối với thủy sản Trung Quốc có thể trở thành lợi thế lớn cho Việt Nam.
Bên cạnh đó, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết ngành rau quả đặt mục tiêu vượt 8 tỷ USD trong năm 2025 bằng cách thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm chế biến sâu. Ngành cà phê cũng được kỳ vọng đạt doanh thu 6 tỷ USD, nhờ sự thiếu hụt nguồn cung toàn cầu trong niên vụ 2024-2025, giúp giá cà phê duy trì ở mức cao.
“Điều này không chỉ giúp nông dân có thu nhập tốt hơn mà còn góp phần nâng cao vị thế ngành cà phê Việt Nam trên thị trường quốc tế,” ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam, nhận xét.
Nhằm đạt mục tiêu xuất khẩu 64-65 tỷ USD trong năm nay, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã triển khai hàng loạt chiến lược quan trọng. Trong đó, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cấp quy trình chế biến và kiểm soát chất lượng được đặc biệt chú trọng. Đồng thời, Bộ cũng tìm cách mở rộng thị trường xuất khẩu sang các khu vực tiềm năng như Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh. Ngoài ra, các chính sách ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính cũng được đưa ra nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào chế biến sâu và xây dựng thương hiệu quốc tế.
Theo nhận định từ các chuyên gia, dù vẫn còn nhiều khó khăn, ngành nông sản Việt Nam đang có cơ hội lớn để tái cơ cấu và phát triển bền vững hơn. Với các chính sách hỗ trợ phù hợp, mục tiêu xuất khẩu đầy tham vọng của Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được, qua đó củng cố vị thế của nông sản Việt Nam trên thị trường thế giới.
Theo Thi Hà – vnexpress