Nhờ vào việc mở rộng thị trường và tăng diện tích trồng, dừa đã vươn lên trở thành mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn thứ ba trong ngành rau quả Việt Nam, chỉ đứng sau sầu riêng và thanh long.
Theo số liệu từ cơ quan hải quan, tổng giá trị xuất khẩu các sản phẩm từ dừa trong năm 2024 đạt gần 1,1 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm trước. Đây là cột mốc quan trọng khi lần đầu tiên sau 14 năm, dừa mang về kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD. Trước đó, xuất khẩu dừa của Việt Nam chỉ đạt mức khiêm tốn 180 triệu USD vào năm 2010, nhưng sau nhiều năm phát triển, con số này đã tăng lên hơn 900 triệu USD vào năm 2023 và chính thức vượt ngưỡng 1 tỷ USD trong năm nay. Trong đó, xuất khẩu dừa tươi đạt hơn 390 triệu USD, tăng 61,1% so với cùng kỳ, chiếm 5,47% tổng giá trị xuất khẩu rau quả.
Trung Quốc tiếp tục là một trong những thị trường tiêu thụ dừa tươi lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 25% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành. Trong năm 2024, Việt Nam giữ vị trí nhà cung cấp dừa lớn thứ ba cho Trung Quốc với hơn 20% thị phần. Đặc biệt, việc hai nước ký kết Nghị định thư nhập khẩu chính ngạch vào tháng 8/2024 đã mở ra cơ hội rộng lớn cho ngành dừa Việt Nam.
Ngoài thị trường Trung Quốc, dừa Việt Nam còn được đánh giá cao tại nhiều thị trường lớn như EU, Mỹ, Canada và Hàn Quốc nhờ vào mức giá cạnh tranh và hương vị ngọt thanh đặc trưng.
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện nay cả nước có khoảng 200.000 ha trồng dừa, cho sản lượng 2 triệu tấn/năm. Đáng chú ý, một phần ba diện tích này đã đạt chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn Mỹ và châu Âu, chủ yếu tập trung ở miền Trung và Đồng bằng sông Cửu Long. Đặc biệt, dừa xiêm Bến Tre đã được cấp chỉ dẫn địa lý với 133 mã số vùng trồng và hơn 8.300 ha dành riêng cho xuất khẩu.
Với sự tham gia của hơn 600 doanh nghiệp sản xuất và chế biến, ngành dừa Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế trên thị trường quốc tế. Hiện Việt Nam đứng thứ tư về xuất khẩu dừa trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương và giữ vị trí thứ năm trên thế giới.
Thị trường dừa trong nước cũng đang có nhiều biến động. Đầu tháng 2/2024, giá dừa khô thu mua từ nông dân dao động từ 80.000 – 110.000 đồng/chục, tăng 20.000 – 30.000 đồng so với trước đó. Dừa tươi cũng ghi nhận mức giá cao, từ 100.000 – 130.000 đồng/chục tùy loại.
Theo nhận định của các chuyên gia, dừa Việt Nam có khả năng cạnh tranh với sản phẩm từ Thái Lan nhờ vào hương vị thanh mát đặc trưng của giống dừa xiêm, vốn rất được ưa chuộng tại các thị trường như EU, Mỹ, Canada và Hàn Quốc.
Tuy nhiên, ngành chế biến dừa trong nước đang phải đối mặt với nguy cơ thiếu nguyên liệu. Theo Hiệp hội Dừa Việt Nam, giá dừa từng có thời điểm xuống mức thấp kỷ lục chỉ 1.000 đồng/quả, khiến nông dân e dè trong việc mở rộng diện tích trồng, dẫn đến tình trạng thiếu nguồn cung cho các doanh nghiệp chế biến.
Ông Cao Bá Đăng Khoa, Tổng Thư ký Hiệp hội Dừa Việt Nam, nhận định rằng năm 2024 tiếp tục là dấu mốc quan trọng, khẳng định giá trị và tiềm năng kinh tế của dừa – loại trái cây đặc trưng của khu vực miền Tây. Ông nhấn mạnh rằng sự tăng trưởng xuất khẩu không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần cải thiện sinh kế cho người dân tại các vùng trồng dừa.
Dù vậy, ngành dừa vẫn gặp nhiều thách thức. Từ quý III/2024 đến nay, nhiều đơn hàng dừa tươi không thể xuất khẩu đúng tiến độ do thiếu mã số đóng gói và nguồn nguyên liệu không ổn định. Trong khi đó, nhu cầu nhập khẩu từ Thái Lan, Ấn Độ và Trung Đông tăng cao khiến giá nguyên liệu leo thang, gây áp lực lớn cho các doanh nghiệp trong nước. Đồng thời, việc các nhà máy sơ chế của Trung Quốc mở rộng quy mô đã đẩy giá dừa lên cao, mang lại lợi ích cho nông dân nhưng lại khiến các nhà máy chế biến trong nước gặp nhiều khó khăn trong khâu thu mua nguyên liệu.
Trước thực trạng này, Tổng Thư ký Hiệp hội Dừa Việt Nam đề xuất chính phủ trao đổi với phía Trung Quốc để mở rộng số lượng mã vùng trồng được cấp phép xuất khẩu. Ngoài ra, cần có các chính sách thuế phù hợp để tăng sức cạnh tranh cho ngành dừa. Ông cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của sự hợp tác giữa các doanh nghiệp trong nước nhằm xây dựng chuỗi giá trị bền vững từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, đảm bảo sự phát triển lâu dài cho ngành dừa Việt Nam.
Nguồn vnbusiness
