Dù phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các quốc gia sản xuất khác, ngành cá tra Việt Nam vẫn kỳ vọng sẽ gia tăng sản lượng, khối lượng và giá trị xuất khẩu nhờ mức giá hấp dẫn, đặc biệt tại thị trường Hoa Kỳ.
Dự báo đến năm 2025, sản lượng cá tra của Việt Nam sẽ có sự tăng trưởng đáng kể do giá cả cạnh tranh và môi trường thương mại ngày càng thuận lợi hơn, đặc biệt sau các chính sách thuế quan mà chính quyền cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump áp đặt lên hàng hóa Trung Quốc.
Nâng cao sản lượng thông qua cải tiến giống
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng vào năm 2025, Việt Nam cần tập trung vào các biện pháp cải thiện năng suất, trong đó bao gồm các chương trình nhân giống cá tra bố mẹ với mục tiêu nâng cao khả năng chịu mặn, tăng cường sức đề kháng và thích ứng với điều kiện khí hậu biến đổi. Việc đảm bảo nguồn cá bột khỏe mạnh sẽ giúp cải thiện chất lượng tổng thể và gia tăng khả năng chống lại dịch bệnh.
Áp lực từ các đối thủ cạnh tranh
Bên cạnh đó, sự gia tăng sản xuất và chế biến cá tra từ các quốc gia như Indonesia, Ấn Độ và Trung Quốc cũng tạo ra áp lực đáng kể đối với Việt Nam. Dù chất lượng sản phẩm từ các nước này vẫn chưa đạt mức ổn định như Việt Nam, nhưng họ đang khai thác các phân khúc thị trường riêng thông qua chiến lược cạnh tranh về giá. Điều này khiến thị phần của cá tra Việt Nam tại các thị trường trọng điểm như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản và các nước vùng Vịnh chịu nhiều thách thức.
Hiện nay, Việt Nam chiếm khoảng 42% tổng sản lượng cá tra trên thế giới, trong khi Ấn Độ, Trung Quốc và Bangladesh đóng góp từ 15% đến 21%. Trung Quốc là thị trường lớn nhất của cá tra Việt Nam, tuy nhiên, từ năm 2023, công ty Hainan Xiangtai Fishery – một trong những nhà xuất khẩu cá rô phi hàng đầu Trung Quốc – đã mở rộng hoạt động sang chuỗi cung ứng cá tra để đáp ứng nhu cầu nội địa ngày càng gia tăng. Ấn Độ cũng đang gia tăng sản lượng, nhưng kích thước cá chủ yếu nhỏ và chỉ phục vụ thị trường trong nước. Trong khi đó, Indonesia với sản lượng thấp hơn nhưng đã thành công trong việc xuất khẩu sang Trung Đông dưới thương hiệu riêng, từ đó xây dựng danh tiếng trên thị trường quốc tế.
Thuế quan Hoa Kỳ mang lại lợi thế cho cá tra Việt Nam
Nếu mức thuế bổ sung 10% của Hoa Kỳ đối với hàng hóa Trung Quốc tiếp tục được duy trì đến năm 2025, Trung Quốc có thể phải gia tăng nhập khẩu cá tra và cá rô phi để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước. Trước đó, vào năm 2018, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã áp thuế 25% đối với các mặt hàng này, khiến cá rô phi Trung Quốc trở nên đắt đỏ hơn so với cá tra khoảng 20% vào năm 2023.
Trong bối cảnh đó, cá tra Việt Nam có thể hưởng lợi nhờ mức thuế quan cao đối với cá rô phi Trung Quốc. Nhận thức được điều này, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã bắt đầu hoặc đang cân nhắc mở rộng hoạt động chế biến cá rô phi nhằm tận dụng lợi thế cạnh tranh.
Dự báo tăng trưởng xuất khẩu năm 2025
Mặc dù các đối thủ như Nga và Trung Quốc đang gặp bất lợi do nhiều yếu tố khác nhau, xuất khẩu cá tra của Việt Nam vẫn có thể tăng trưởng từ 5-10% vào năm 2025. Các yếu tố hỗ trợ cho sự tăng trưởng này bao gồm:
- Chính sách thuế của chính quyền Trump có khả năng tiếp tục áp mức thuế cao đối với hàng hóa Trung Quốc, tạo điều kiện thuận lợi cho ngành thủy sản Việt Nam.
- Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Việt Nam – UAE ký kết vào năm 2024 mở ra cơ hội mở rộng xuất khẩu sang thị trường UAE.
- Thuế chống bán phá giá của Hoa Kỳ đối với cá tra Việt Nam thấp hơn so với các quốc gia khác.
- Giá thức ăn thủy sản đang có xu hướng giảm, giúp giảm chi phí sản xuất và gia tăng lợi nhuận.
Nhìn chung, với lợi thế từ giá cả, chất lượng ổn định và môi trường thương mại ngày càng thuận lợi, ngành cá tra Việt Nam có cơ hội mở rộng thị phần và nâng cao giá trị xuất khẩu trong những năm tới.
Nguồn VASEP
