Ngành xuất khẩu rau quả Việt Nam đang khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu thế giới, với những bước tiến ấn tượng về doanh thu và thị phần quốc tế. Trong bối cảnh thị trường nông sản toàn cầu biến động mạnh, việc đạt được mục tiêu trên 8 tỷ USD năm 2025 không chỉ là cơ hội mà còn là thách thức lớn.
1. Thành Tựu Đáng Chú Ý Trong Năm 2024
Theo báo cáo, kim ngạch xuất khẩu rau quả năm 2024 đã chạm mốc 7,1 tỷ USD, tăng 27% so với năm 2023. Đây là mức kỷ lục, phản ánh sự tăng trưởng bền vững của ngành nông sản trong nước. Trong đó, sầu riêng đóng vai trò chủ lực, đạt giá trị xuất khẩu 3,3 tỷ USD, chiếm gần 50% tổng kim ngạch ngành rau quả. Các loại trái cây khác như thanh long, chuối và xoài cũng duy trì được vị trí quan trọng.
Đây là kết quả của việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do như RCEP, EVFTA, và CPTPP. Những hiệp định này giúp giảm đáng kể thuế suất, mở rộng cơ hội cho nông sản Việt tiếp cận các thị trường tiềm năng.
2. Trung Quốc và Hoa Kỳ: Hai Thị Trường Chủ Lực
Trung Quốc tiếp tục dẫn đầu trong danh sách các quốc gia nhập khẩu rau quả Việt Nam. Đặc biệt, sau khi nhiều sản phẩm như sầu riêng, chuối và mít được cấp phép xuất khẩu chính ngạch, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này đã tăng trưởng đột phá. Trung Quốc không chỉ là đối tác thương mại lớn nhất mà còn là thị trường tiêu thụ ổn định, nhờ sự gần gũi về địa lý và khẩu vị.
Hoa Kỳ là thị trường quan trọng khác, với mức tăng trưởng cao về nhập khẩu trái cây nhiệt đới và các sản phẩm chế biến sâu. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm dịch nghiêm ngặt đã giúp các sản phẩm của Việt Nam ngày càng được ưa chuộng tại quốc gia này.
3. Tăng Cường Chế Biến và Nâng Cao Giá Trị Gia Tăng
Một trong những chiến lược quan trọng để đạt mục tiêu 8 tỷ USD là tập trung vào chế biến sâu. Các sản phẩm như trái cây đông lạnh, sấy khô, nước ép và mứt trái cây đang ngày càng thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng quốc tế. Điều này không chỉ làm tăng giá trị gia tăng mà còn giúp ngành rau quả tránh được sự phụ thuộc vào sản phẩm tươi sống, vốn dễ bị ảnh hưởng bởi yếu tố mùa vụ và giá cả.
Ngành rau quả Việt Nam đang nỗ lực áp dụng công nghệ cao trong sản xuất và bảo quản, nhằm nâng cao chất lượng và độ bền của sản phẩm. Công nghệ sinh học, các hệ thống nhà màng hiện đại và quản lý số hóa đã được triển khai tại nhiều vùng trồng trọng điểm, giúp tối ưu hóa năng suất và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
4. Thách Thức Trên Con Đường Phát Triển
Mặc dù có nhiều cơ hội, ngành rau quả cũng đối mặt với không ít thách thức. Các vấn đề như biến đổi khí hậu, cạnh tranh từ các quốc gia khác, và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường quốc tế về chất lượng và nguồn gốc sản phẩm đặt ra nhiều áp lực. Để vượt qua, ngành cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào nghiên cứu phát triển giống cây trồng, ứng dụng công nghệ và tăng cường liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp.
Chính phủ Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của ngành rau quả. Các chính sách hỗ trợ, từ cải thiện hạ tầng logistics, giảm thuế phí xuất khẩu, đến xúc tiến thương mại quốc tế, đều được thực hiện đồng bộ. Việc nâng cấp các trung tâm kiểm định chất lượng và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cũng góp phần củng cố niềm tin của đối tác quốc tế.
Với những bước tiến vượt bậc trong những năm gần đây, ngành rau quả Việt Nam có tiềm năng lớn để đạt mốc 8 tỷ USD vào năm 2025. Điều này không chỉ nâng cao giá trị kinh tế mà còn góp phần cải thiện đời sống của hàng triệu nông dân trên cả nước. Sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, nông dân, và chính phủ sẽ là chìa khóa để ngành rau quả Việt Nam tiếp tục vươn xa trên thị trường quốc tế.
