Trước đây, thanh long từng là loại trái cây xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, mang về giá trị ngoại tệ lớn nhất. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, sầu riêng đã vươn lên dẫn đầu. Dù vậy, bước sang năm 2025, ngành xuất khẩu trái cây chứng kiến sự đảo chiều bất ngờ.
Sầu riêng gặp khó, thanh long trở lại
Ngay từ đầu năm 2025, sầu riêng gặp cú sốc lớn khi Trung Quốc siết chặt kiểm soát hàm lượng vàng O và cadimi, khiến xuất khẩu loại trái cây này lao dốc. Theo cập nhật đến ngày 10/2, sản lượng sầu riêng xuất khẩu giảm đến 80% so với cùng kỳ năm trước, trong khi giá trị cũng sụt giảm nghiêm trọng, giảm 73% trong tháng 1-2025 so với cùng kỳ năm 2024.
Hệ quả là bảng xếp hạng các loại trái cây xuất khẩu giá trị cao nhất đã có sự thay đổi. Thanh long bất ngờ quay lại vị trí dẫn đầu.
Xuất khẩu thanh long tăng mạnh
Báo cáo từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho thấy, trong tháng 1-2025, kim ngạch xuất khẩu thanh long đạt 57,73 triệu USD. Con số này tuy giảm 9,8% so với tháng 1-2024 nhưng lại tăng 34,5% so với tháng 12-2024. Ngược lại, xuất khẩu sầu riêng trong cùng kỳ chỉ đạt 31,22 triệu USD, giảm đến 73% so với năm trước.
Trung Quốc vẫn là thị trường nhập khẩu thanh long lớn nhất của Việt Nam, với giá trị đạt 38,1 triệu USD trong tháng 1. Kế đến là Ấn Độ với 7,17 triệu USD và Mỹ đứng thứ ba với 3,38 triệu USD.
Nguyên nhân tăng trưởng xuất khẩu thanh long
Một trong những yếu tố thúc đẩy xuất khẩu thanh long trong đầu năm là nhu cầu tăng cao dịp Tết Nguyên đán. Trái cây này thường được dùng để bày cúng trong những ngày đầu năm, khiến lượng tiêu thụ tăng đột biến.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, xuất khẩu thanh long đã gặp khó khăn do Trung Quốc chủ động nguồn cung nội địa, dẫn đến giảm nhập khẩu. Dù Việt Nam đã tìm cách mở rộng thị trường sang Ấn Độ, Mỹ, Thái Lan,… nhưng vẫn chưa thể bù đắp hoàn toàn lượng xuất khẩu sụt giảm. Điều này khiến nhiều nông dân thu hẹp diện tích trồng thanh long, chuyển đổi sang các loại cây trồng khác như sầu riêng hoặc lúa để đạt hiệu quả kinh tế cao hơn.
Giá thanh long tăng do cung thấp, cầu cao
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong những ngày sau Tết, giá thanh long tại Tiền Giang tiếp tục duy trì ở mức cao và kéo dài đến hết tháng Giêng.
Cụ thể, giá thanh long ruột trắng tại các vựa thu mua dao động từ 16.000 – 28.000 đồng/kg, tăng từ 4.000-5.000 đồng/kg so với tháng trước. Thanh long ruột đỏ có giá cao hơn, dao động từ 22.000-33.000 đồng/kg, tăng 3.000-4.000 đồng/kg. Do đang trong thời điểm trái vụ, sản lượng thanh long thấp trong khi nhu cầu cao, góp phần đẩy giá lên.
Triển vọng và thách thức
Mặc dù xuất khẩu thanh long khởi đầu năm 2025 khá thuận lợi, song thách thức vẫn còn nhiều. Việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu và đẩy mạnh chế biến sâu là những yếu tố quan trọng giúp ngành thanh long phát triển bền vững trong tương lai.
Nguồn: Báo Người Lao Động
