Tháng 9/2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt gần 991 triệu USD, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 9 tháng, con số đã cán mốc 8,33 tỷ USD, cao hơn 15,5% so với năm 2024. Kết quả này không chỉ phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ của ngành sau giai đoạn nhiều biến động, mà còn thể hiện khả năng thích ứng nhanh chóng của doanh nghiệp Việt trước những rào cản trên thị trường quốc tế.
Tôm và cá tra tiếp tục giữ vai trò chủ lực
Trong cơ cấu sản phẩm, tôm tiếp tục dẫn đầu khi riêng tháng 9 đã mang về gần 410 triệu USD, đưa tổng kim ngạch 9 tháng lên 3,38 tỷ USD (+20,3%). Động lực tăng trưởng đến từ nhu cầu ổn định tại Mỹ, Nhật Bản, EU cùng với sự gia tăng đơn hàng ở các thị trường trong khu vực.
Cá tra cũng đạt kết quả khả quan, với 191 triệu USD trong tháng 9 (+11%), nâng tổng kim ngạch 9 tháng lên hơn 1,6 tỷ USD, tăng gần 10% so với cùng kỳ. Sự phục hồi nhu cầu tại Trung Quốc, Mỹ và một số nước Trung Đông đã góp phần củng cố vị thế cá tra Việt Nam.
Ngoài ra, cá biển và mực – bạch tuộc cũng tăng trưởng mạnh. 9 tháng, cá biển đạt 1,61 tỷ USD (+18,5%), mực – bạch tuộc 550 triệu USD (+18,7%). Đặc biệt, nhuyễn thể có vỏ ghi nhận mức tăng hơn 30%, đạt 192 triệu USD. Trái lại, cá ngừ giảm nhẹ còn 705 triệu USD (-3,2%), phản ánh sự cạnh tranh gay gắt của phân khúc cá đại dương.
Thị trường: Trung Quốc – Hàn Quốc bứt phá, Mỹ chững lại
Về thị trường, Trung Quốc và Hồng Kông vẫn là điểm sáng khi 9 tháng đạt 1,76 tỷ USD (+32,1%), dù riêng tháng 9 có sụt nhẹ. Mỹ lại cho thấy sự chững lại: tháng 9 giảm hơn 6%, nhưng tính chung 9 tháng vẫn đạt 1,41 tỷ USD (+6,8%). Nguyên nhân đến từ thuế chống bán phá giá (CBPG) và quy định nghiêm ngặt của Đạo luật Bảo vệ động vật có vú biển (MMPA).
Nhật Bản và EU tiếp tục duy trì tăng trưởng ổn định, lần lượt đạt 1,27 tỷ USD (+15,6%) và 885 triệu USD (+13,3%). Hàn Quốc nổi lên với tốc độ tăng gần 50% trong tháng 9, đưa lũy kế 9 tháng lên 645 triệu USD (+13%). Ngoài ra, ASEAN (536 triệu USD, +23,3%) và Trung Đông (295 triệu USD, +7,6%) cũng trở thành “cửa ngõ” tiềm năng, riêng tháng 9 tăng hơn 50%.
Linh hoạt tận dụng cơ hội
Đằng sau kết quả tăng trưởng là sự chủ động của doanh nghiệp trong việc đẩy mạnh xuất khẩu, tận dụng giai đoạn trước khi một số rào cản thuế và kỹ thuật mới được áp dụng. Nhiều công ty đã tái cơ cấu thị trường, gia tăng xuất khẩu sang châu Á và song song giữ vững các thị trường truyền thống.
Đặc biệt, xu hướng tập trung vào sản phẩm chế biến, giá trị gia tăng, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn và truy xuất nguồn gốc đã giúp thủy sản Việt duy trì lợi thế cạnh tranh, nhất là ở phân khúc trung – cao cấp.
Thách thức còn nhiều
Ngành thủy sản vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn:
-
Thuế CBPG và thuế đối ứng tại Mỹ cùng một số thị trường, khiến lợi nhuận bị bào mòn.
-
Quy định khắt khe của MMPA gây áp lực lên nhóm sản phẩm khai thác hải sản.
-
Thẻ vàng IUU từ EU chưa được gỡ bỏ, tiếp tục làm giảm uy tín và gia tăng chi phí xuất khẩu.
-
Sức ép cạnh tranh từ các quốc gia như Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia, Ecuador… ngày càng lớn, đặc biệt ở tôm và cá tra.
Hướng đi cho giai đoạn tới
Theo các chuyên gia, để duy trì đà tăng trưởng, ngành thủy sản cần tập trung vào 3 giải pháp:
-
Theo dõi sát diễn biến thị trường và chính sách thương mại để điều chỉnh kịp thời.
-
Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, bên cạnh Mỹ, EU, Nhật Bản, cần tăng cường khai thác ASEAN, Trung Đông và thị trường ngách.
-
Đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng, đa dạng hóa danh mục để đáp ứng xu hướng tiêu dùng toàn cầu.
Song song, ngành cần đổi mới công nghệ trong nuôi trồng – chế biến và nâng cao thương hiệu quốc gia qua kênh ẩm thực cao cấp và thương mại điện tử.
Có thể nói, sau 9 tháng 2025, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đã cho thấy sự bứt phá với tổng kim ngạch vượt 8,3 tỷ USD. Tuy nhiên, để bảo toàn thành quả và tiếp tục mở rộng, sự chủ động, linh hoạt và sáng tạo sẽ là chìa khóa quyết định.
